Ở Việt Nam, ngoài chim yến hàng sinh sống và làm việc tổ trong các hang đảo tự nhiên, những năm gần đây đã xuất hiện phân loài chim yến nhà sinh sống và làm tổ trong nhà với số lượng quần đàn ngày càng tăng.
Hiện nay, phân loài chim yến này được phân bố ở hầu hết các địa phương từ Thanh Hoá đến Cà Mau, đặc biệt tập trung với số lượng khá lớn ở các tỉnh duyên hải miền Trung đến các tỉnh Nam Bộ.
Thiết kế nhà yến phải dựa trên kết quả khảo sát khu vực, địa điểm dự tính xây nhà yến. Khi thiết kế, xây dựng nhà nuôi yến. Khi thiết kế, xây dựng nhà nuôi chim yến, chúng ta cần chú ý các điểm sau:
Môi trường, khí hậu của vùng được chọn để xây nhà yến.
Theo các dẫn liệu về môi trường, vùng xây nhà yến được chia ra thành 2 loại chính:
Nhà yến ở vùng có nhiệt độ trung bình ngày > = 27oC: thiết kế, xây dựng nhà yến sử dụng vật liệu là bê tông cốt thép có tường dày ít nhất 20cm, mái đổ bê tông và lợp ngói hoặc tôn. Nhà yến phải mở nhiều lỗ thông gió, có hồ nước và lắp đặt hệ thống phun sương bên trong và bên ngoài nhà để điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm. Trần nhà cao tối thiểu so với mặt sàn là 3m, cao nhất là 4,5m.
Nhà yến ở vùng có nhiệt độ trung bình < 27oC: tường gạch (xây bằng xi măng) dày 20 cmm, mái lợp ngói, lợp tôn hay đổ bê tông với độ dốc máy nhỏ hơn 30oC (độ dốc vừa phải sẽ tốt hơn), mở lỗ thông gió theo cơ chế tự động đóng mở để đảm bảo nhiệt độ vào buổi tối, mùa lạnh. Chiều cao tối đa từ sàn nhà đến trần là 2.5m. Nhà được thiết kế nhiều phòng.
Trong khu vực có độ dao động lớn trong ngày vào các mùa nhiệt độ trên 30oC vào buổi trưa và dưới 27oC vào buổi tối thì nhà yến phải xây theo kiểu thứ nhất nhưng hệ thống thông gió phải có cửa đóng mở lúc cần thiết. Đối với nhà nhiều tầng, chiều cao của các phòng từ sàn lên trần nhà phải như nhau và lý tưởng phải từ 3m trở lên.
Để mang lại hiệu quả thì diện tích đất để xây dựng nhà yến sử dụng gạch nhẹ aac tối thiểu là 100m2, kích thước các nhà yến hiện nay được xây dựng ở Việt Nam mang lại sản lượng cao là 5x20m, 6x21m, 7x15m đến 10x20m, ngoài ra cũng có những nhà yến được đâu tư quy mô lớn như 20x30m hoặc lớn hơn. Khi đưa ra kích thước, số tầng thì phải tính đến tổng mức đầu tư, quần đàn chim yến sinh sống ở khu vực đó để tính được thời gian thu hồi vốn sau khi nhà yến hoạt động, mang lại hiệu quả kinh tế.
Nhà yến được xây thành nhiều tầng, chiều cao mỗi tầng từ 3 đến 4.5m tuỳ theo điều kiện môi trường khí hậu ở từng vùng. Ở những vùng nhiệt độ và biên độ nhiệt cao thì chiều cao tầng nên từ 3.5 đến 3.9m để tạo sự thông thoáng và nhiệt độ tối ưu. Ở những vùng biên độ nhiệt thấp như khu vực Tây Nam Bộ thì chiều cao tầng nên là 3.2-3.4m
Vị trí của các lỗ chim bay ra, bay vào rất quan trọng trong việc thu hút chim yến đến ở và nó là điều kiện quyết định sự phát triển số lượng chim. Có 2 phương án mở lỗ chim, đó là sử dụng giếng trời để khoảng trống choc him bay xuống nhà yến và phương pháp mở lỗ từ chuồng cu. Kích thước mở lỗ chim bay ra/ vào nhà yến tuỳ theo từng kiểu nhà, nhưng tối thiểu là 30x40cm.
Ở Việt Nam hiện nay đang sử dụng 3 mô hình nhà yến, bao gồm:
+ Mô hình xây nhà yến bằng gạch, bê tông cốt thép là mô hình phổ biến nhất hiện nay, rất phù hợp với điều kiện thời tiết, khí hậu của Việt Nam, đặc biệt là khu vực miền Trung thường xuyên chịu nhiều ảnh hưởng của bão, lụt. Ngoài vật liệu gạch truyền thống thì hiện nay đa số nhà yến là sử dụng gạch không nung (gạch nhẹ AAC). Mô hình này có độ bền và tuổi thọ cao, đảm bảo tốt điều kiện nhiệt độ và độ ẩm trong nhà yến.
+ Mô hình xây dựng 3D đang được các nhà đầu tư thực hiện để tạo mô hình cấu trúc hấp dẫn trong các khu du lịch. Hiện nay, một số nhà yến ở miền Nam sử dụng mô hình này để thiết kế xây dựng mô hình núi nhân tạo nuôi chim yến.
Nguyên tắc thiết kế và thi công của mô hình là đan khung thép rồi phun hỗn hợp vữa xi măng và chất phụ gia. Mô hình này tuổi thọ thấp, có nhiều công trình sau 5-7 năm đã có dấu hiệu xuống cấp rất khó khắc phục, chi phí đầu tư cao.
+ Mô hình nhà lắp ghép bằng tấm lợp thông minh là mô hình được thực hiện theo hình thức thiết kế khung sắt, lợp mái và bao bọc bằng tôn, tấm lợp thông minh.
Bên trong nhà được cách nhiệt bằng xốp dày 10cm và tấm Prima/Cemboard dung làm tường. Mô hình có ưu điểm là thi công nhanh, vật liệu nhẹ, phù hợp với vùng địa chất yếu như Đồng bằng song Cửu Long nhưng có nhược điểm là độ bền thấp, khó điều chỉnh được nhiệt độ, độ ẩm trong nhà yến.
Ngoài ra, còn có 1 số mô hình xây dựng kết hợp người ở và sinh hoạt ở tầng dưới, nuôi chim yến ở tầng trên.
Bao gồm 9 yếu tố:
1. Vị trí xây dựng nhà yến: để chọn được vị trí xây dựng nhà yến tốt cần đảm bảo các tiêu chí sau: có đường bay của chim yến, có nguồn thức ăn choc him yến, có điều kiện khí hậu lý tưởng cho chim yến sinh sống và phát triển (nhiệt độ: 27-32oC, độ ẩm 70-85%, vùng sinh sống và kiếm ăn, …), được gọi chung là môi trường sống của chim yến.
2. Thông số về nhiệt độ, độ ẩm trong nhà yến: khi thiết kế và xây dựng nhà yến, phải tính đến sự tác động của việc thay đổi nhiệt độ của môi trường, đảm bảo nhiệt độ trong nhà yến luôn duy trì ở mức 27-29oC, đây là mức chuẩn cho chim yến sinh sống, làm tổ, sinh sản và phát triển tốt. Khi thiết kế và xây dựng nhà yến, độ ẩm của nhà yến phải đảm bảo từ 70 đến 85%. Trong quá trình vận hành cần điều chỉnh độ ẩm trong nhà yến nằm trong biên độ này.
3. Ánh sáng trong nhà yến: các nhà yến thành công có ánh sang đảm bảo cường độ thích hợp là 0.02-0.2 lux. Yếu tố ánh sang trong nhà yến đã xây dựng hoàn thiện có thể điều chỉnh bằng cách dựng các vách ngăn mềm để làm tối các góc phòng choc him yến an tâm làm tổ và sinh sản, nuôi dưỡng chim non.
4. Hướng nhà và hướng lỗ chim ra/ vào: đối với các nhà yến ở vùng nông thôn đất rộng, thuận lợi cho việc lựa chọn hướng nhà, tốt nhất nên xây theo hướng đông – tây, mục đích để giải quyết vấn đề nhiệt độ. Mở lỗ chim ra/ vào là hai lỗ hướng nam và đông hoặc hướng đông và bắc
Đối với các nhà yến tại vùng đô thị, không thuận lợi cho việc lựa chọn hướng nhà thì cần thực hiện các giả pháp cách nhiệt, đảm bảo nhiệt độ tối ưu cho nhà yến. Hướng lỗ chim ra/ vào nhà là hai lỗ hướng đông và nam, riêng các tỉnh duyên hải miền Trung cần hạn chế không mở lỗ hướng Bắc để trnahs gió lạnh vào mùa đông, hạn chế mở lỗ hướng Tây vì bị tác động nắng chiều làm nóng nhà yến vào thời điểm quan trọng (buổi chiều tối khi chim về nhà yến).
Khi chọn hướng nhà, hướng lỗ chim ra/vào nhà yến cần xem các vật, kiến trúc, không gian xung quanh nhà yến (như cây lớn, nhà liền kề, …), đồng thời cần chú ý đáp ứng mục tiêu giảm bức xạ vào nhà yến, thuận lợi cho chim yến khi bay vào các phòng ở trong nhà yến.
5. Kích thước vòng đảo lượn trong nhà: nhà yến thường được thiết kế chia thành nhiều phòng, có phòng bay lượn cho chim, kích thước tối thiểu cho phòng lượn là 5x5m, kích thước ô thông giữa các tầng tối thiểu là 4x4m.
6. Hệ thống giá tổ: giá tổ được gắn trực tiếp vào trần nhà, tạo thành các ô ngang để chim đậu bám, sinh sống và làm tổ, bề rộng của các tấm giá tổ này thường từ 15 đến 30cm. Cách lắp đặt giá tổ trong nhà yến có ảnh hưởng đến sự thành công của nhà yến, nên lắp theo chiều ngang tạo thành ô dài vuông góc với đường chim bay để tạo điều kiện thuận lợi choc him dễ đậu bám.
7. Hệ thống âm thanh: hệ thống âm thanh để tạo tiếng kêu bầy đàn, là tín hiệu dẫn đường cho chim yến biết nơi ở của chúng và dẫn dụ chim về nhà yến. Cần lựa chọn tiếng chim yến phù hợp với từng vùng miền. Hệ thống âm thanh là 1 tổ hợp bao gồm máy phát âm thanh (máy phát đầu CD, đầu phát gắn thẻ nhớ USB, thẻ nhớ MP3, …), dây dẫn, hệ thống loa (loa nóc, loa lỗ, loa dãn đường, loa trong phòng), bộ điều kiểm âm thanh theo thời gian trong ngày, theo mùa sinh sản của chim trong năm.
Âm thanh phân thành âm thanh bên ngoài nhà yến có tác dụng dẫn dụ, loa chuyên dụng nhưng phải đảm bảo đúng quy định là dưới 70dB, còn bên trong nhà yến là hệ thống âm thanh hỗn hợp như là âm thanh thực của gia đình nhà yến.
8. Hệ thống tạo ẩm, thông gió: các thông số ký thuật về nhiệt độ, độ ẩm, sự thông thoáng trong nhà yến là yêu cầu rất cần thiết, vì thế phải lắp đặt hệ thống tạo ẩm, thông gió để điều tiết nhiệt độ, độ ẩm trong nhà yến.
9. Kỹ thuật vận hành nhà yến: vận hành nhà yến là công việc kiểm tra, theo dõi, điều chỉnh các thông số kỹ thuật quan trọng của nhà yến đảm bảo trong biên độ lý tưởng, giảm tối thiểu biến động theo thời gian, hay do môi trường tác động. Các thông số kỹ thuật cần kiểm soát là nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, âm thanh nhà yến, kỹ thuật sử dụng hoá chất tạo mùi cho nhà yến. Ngoài ra, còn phải biết cách vận hành, sử dụng các thiết bị phụ trợ như máy phát âm thnah, máy tạo ẩm, máy bơm, máy phát điện, …
Gạch nhẹ AAC hay còn gọi là gạch bê tông khí chưng áp hoặc gạch bê tông nhẹ. Đây là loại gạch gồm các thành phần như cát, vôi, thạch cao, xi măng, bột nhôm và được sản xuất bằng công nghệ khí chưng áp với các đặc tính chủ yếu như: cách âm, cách nhiệt, chống cháy, không ô nhiễm, thân thiện với môi trường, tốt cho sức khỏe con người.
Đặc biệt, với thành phần có trong gạch nhẹ AAC là vôi, 1 thành phần mà loài chim yến yêu thích vì thế khi xây nhà yến với gạch nhẹ AAC sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn khi sử dụng với gạch truyền thống.
Giảm 20% phản lực đầu cọc giúp giảm chiều dài cọc móng.
Giảm 25% khối lượng thép cột.
Giảm 10% khối lượng thép dầm
Tiết kiệm 5% – 15% tổng chi phí đầu tư xây thô cho toàn bộ tòa nhà
Giảm tiêu hao 40% điện năng tiêu thụ của máy lạnh/tháng.
Căn phòng xây dựng gạch bê tông nhẹ mát hơn 10oC so với nhiệt độ ngoài trời, và ấm hơn 20oC so với ngoài trời khi đông lạnh giá.
Khả năng chống ồn tốt hơn, khả năng cách âm từ 35-42 Decibel trong khi gạch ống truyền thống chỉ từ 12-20 decibel.
Thời gian xây dựng nhanh hơn từ 2 – 3 lần so với xây dựng bằng gạch đất nung, tiết kiệm tối đa chi phí nhân công (trung bình xây với gạch nhẹ AAC khoảng 25m2/ngày/nhân công, còn đối với gạch truyền thống thì khoảng 8m2/ngày/nhân công).
Tiết kiệm 1/5-1/8 lượng vữa xây tường đồng thời hạn chế tối đa lượng rác thải hoặc bụi ô nhiễm do phải tập kết đá, cát, xi măng.
Công ty Ánh Nhiên Xanh được thành lập với sứ mệnh mang lại những sản phẩm vật liệu xây dựng xanh thân thiện môi trường hướng tới Netzero.
Giấy phép kinh doanh số: 0314953042 cấp ngày 29/03/2018 bởi Sở Kế hoạch và Đầu Tư TP Hồ Chí Minh.
